อควาโปนิกส์ (Aquaponics) คือระบบการปลูกพืชที่ผสมผสานการเลี้ยงปลาเข้ากับการปลูกผัก โดยใช้ของเสียจากปลาเป็นสารอาหารให้พืช และพืชก็ช่วยกรองน้ำให้สะอาดกลับไปยังบ่อปลา ระบบนี้จึงมีความสมดุลและยั่งยืนสูง

ในระบบนี้ “เม็ดดินเผามวลเบา” (LECA) คือวัสดุปลูกที่เหมาะสมที่สุด ด้วยคุณสมบัติที่ตอบโจทย์ทั้งการปลูกพืชและการบำบัดน้ำในระบบ

⸻

ประโยชน์และข้อดีของ LECA ในระบบอควาโปนิกส์

• เบา แต่แข็งแรง: ไม่ทำให้ระบบปลูกถังหรือรางรับน้ำหนักเกิน

• รูพรุนสูง: ช่วยให้อากาศไหลเวียนถึงรากพืชได้ดี ป้องกันรากเน่า

• เป็นที่อยู่ของจุลินทรีย์ไนตริไฟอิง (Nitrifying Bacteria): ซึ่งช่วยเปลี่ยนของเสียจากปลา (แอมโมเนีย) ให้กลายเป็นไนเตรตที่เป็นอาหารพืช

• ไม่เน่า ไม่เสื่อมสภาพ: ใช้งานซ้ำได้นาน ประหยัดต้นทุน

• ปลอดเชื้อและไม่มีสารตกค้าง: ปลอดภัยต่อทั้งปลาและพืช

• ไม่เปลี่ยนค่าพีเอช (pH): รักษาสมดุลน้ำในระบบได้ดี

⸻

วิธีใช้งานเม็ดดินเผาในอควาโปนิกส์

1. แช่น้ำล้างฝุ่นผงออกก่อนใช้งาน (ควรแช่ประมาณ 4–8 ชั่วโมง)

2. ใส่ลงในรางหรือภาชนะปลูกพืช ให้ระดับความหนาแน่นพอเหมาะ (5–15 ซม.)

3. ปลูกพืชโดยวางต้นกล้าใน LECA ให้รากสัมผัสกับความชื้นจากน้ำ แต่ไม่จมน้ำทั้งราก

4. ให้น้ำเวียนผ่านระบบด้วยปั๊ม เพื่อให้ของเสียจากปลาถูกนำไปเลี้ยงพืช

5. ทำความสะอาด LECA เป็นระยะ ทุก 3–6 เดือน เพื่อไม่ให้ตะกอนอุดตันระบบ

⸻

เทคนิคเพิ่มเติม

• ควรใช้ LECA เม็ดขนาดกลางถึงใหญ่ (8–16 มม.) เพื่อให้มีพื้นที่ให้อากาศและน้ำผ่านได้ดี

• ใช้ร่วมกับ ตาข่ายรองพื้นหรือฟิลเตอร์ใยสังเคราะห์ เพื่อป้องกัน LECA ไหลไปอุดท่อน้ำ

• วางต้นพืชให้ห่างพอประมาณ เพื่อไม่ให้รากเบียดกันเกินไปในช่วงโตเต็มที่

⸻

เหมาะสำหรับการปลูกในระบบอควาโปนิกส์ เช่น:

• ผักบุ้งจีน, คะน้า, ผักกาดขาว, ผักสลัด

• สมุนไพร เช่น โหระพา, กะเพรา

• ระบบปลูกในโรงเรือน, บ่อปลา หรือระบบแนวตั้ง